22 Ιουλ 2012

Αφιέρωμα του περιοδικού Ως3


Αφιέρωμα στην Τέτη Σώλου

Η εικονογράφηση της αθωότητας

Η παρουσίαση
Σκίτσα για παιδιά. Που σημαίνει ευθύνη. Ευαισθησία κι αισθαντικότητα. Τι καλύτερο λοιπόν, όταν αυτά τα σκίτσα αναλαμβάνει να τα δημιουργήσει μια γυναίκα. Η Τέτη Σώλου, χρόνια πολλά στο κουρμπέτι, κάνει με τον ομορφότερο τρόπο αυτή τη δουλειά. Δεν πετάει φυσικά στα συννεφάκια της γαλάζιας ξυλομπογιάς. Ζει δίπλα μας, σε έναν κόσμο σκληρό κι ανταγωνιστικό όπου τα χαμόγελα των παιδιών σκιάζονται απ’ τα μικρά πράγματα των μεγάλων ανθρώπων. Οι ζωγραφιές της Τέτης αυτόν τον κόσμο προσπαθούν να  τον δείξουν βιώσιμο. Οι σκληρές αλήθειες των ενήλικων (ένα κλασικό παράδειγμα ο ρατσισμός,) αλλά και οι δυσκολίες, οι… πονόδοντοι του βίου, αποκτούν με τα σκιτσάκια και το χιούμορ της, κάτι φυσικό και ανθρώπινο. Τα σχέδια αφηγούνται ιστορίες, παίζουν παιχνίδια, γίνονται φίλοι με τα παιδιά και τους εφήβους και οι… πονόδοντοι αν δεν περνούν, τουλάχιστον παρηγορούνται.
Δεν ξέρω αν σας μπέρδεψα, αλλά  η Τέτη Σώλου δεν είναι ασπιρίνη. Ούτε νιφλαμόλ. Είναι μια σκιτσογράφος, απ’ τις λίγες γυναίκες που αντέχουν το… επάγγελμα. Παρά τις δυσκολίες λοιπόν, κατάφερε να επιβιώσει μέσα σε αυτό, όχι μόνο κάνοντας πραγματικότητα τις επιλογές της, αλλά  και χαράζοντας με την πένα το δικό της αναγνωρίσιμο στιλ.
.....
Τα σκίτσα της Τέτης Σώλου άκρως περιγραφικά κι εκφραστικά, κινούνται μινιμαλιστικά γύρω από τις ιδέες και τα σύμβολα που είναι εντελώς απαραίτητα στην κατανόηση του κειμένου από το παιδικό κοινό. Χρησιμοποιώντας  μια  λιτή καρικατούρα με κλειστές γραμμές, άμεσα αναγνωρίσιμη και από τα στριπάκια της, αποφεύγει τις σχεδιαστικές υπερβολές και τις εντυπωσιακές εικαστικές συνθέσεις. Παραμένοντας πιστή στη δική της μανιέρα, με τα χρόνια βαθαίνει ολοένα και περισσότερο, τόσο στην χρησιμοποίηση των χρωμάτων της όσο και στην αμεσότητα της χρήσης των συμβόλων. Σχέδια καθαρά, με επάρκεια και λιτότητα, έτοιμα να γίνουν με την πρώτη επαφή, φίλοι των μικρών αναγνωστών. Τα σκίτσα της δεν επιστρέφουν σε μια γλυκερή αθωότητα. Βλέπουν την περιπέτεια των ημερών μας με μια αθώα ματιά.


Η συνέντευξη
Στα πλαίσια του αφιερώματος της Τέτης Σώλου και ως συνέχεια αυτού, της θέσαμε κάποια ερωτήματα για να προκύψουν κάποια πολύ ενδιαφέροντα… απαντήματα.

Αγαπητή Τέτη, συνήθως συναντούμε άνδρες σκιτσογράφους. Ποιοι λόγοι πιστεύεις ότι αποθαρρύνουν τις γυναίκες να ασχοληθούν πιο σοβαρά με τα σκίτσα;
Στην εικονογράφηση παιδικού βιβλίου συμβαίνει το αντίθετο. Κάποιοι λόγοι… αποθαρρύνουν, όπως λέτε, τους άντρες να ασχοληθούν πιο σοβαρά με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων. Αλλά το θέμα είναι ποσοτικό; Αυτός που έχει κάτι να πει, βρίσκει τον τρόπο για να το εκφράσει και το μέσον για να το διοχετεύσει. Αρκεί να βρει τον ταιριαστό τρόπο και το ταιριαστό μέσον.

Εσύ ως γυναίκα, συνάντησες παραπάνω δυσκολίες στο να επιβιώσεις και να καθιερωθείς; Έπαιξε κάποιο ρόλο το ότι αφοσιώθηκες στα παιδικά και τις εικονογραφήσεις;
Επιβιώνεις και καθιερώνεσαι με τη δουλειά σου. Με την αυτοκριτική και την εργατικότητα που τη στηρίζουν. Προσωπικά δε θυμάμαι να αντιμετώπισα ούτε μεγάλες δυσκολίες, ούτε μεγάλες ευκολίες. Ούτε και προβλήματα λόγω φύλου συνάντησα. Αλλά κι αν συνάντησα δεν τα πρόσεξα. Δεν ήμουν διατεθιμένη ν’ αφήσω τέτοιου είδους προβλήματα να με απομακρύνουν από το στόχο μου. Όταν βρέθηκα στο χώρο του παιδικού, αισθάνθηκα ότι βρίσκομαι κάπου σαν στο σπίτι μου. Είχα όλη την ελευθερία να εκφραστώ όπως ήθελα.

Οι εικονογραφήσεις σου είναι ιδιαίτερα λιτές. Είναι μάλιστα περισσότερο καρικατούρες, που μας παραπέμπουν σε κόμικς και comic strip  παρά στο ιδιαίτερα «εικαστικό» ύφος  που είναι σχεδόν «της μόδας» τα τελευταία χρόνια.. Τι σε οδήγησε σε μια τέτοια επιλογή;
Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Για να φτάσεις στην απλότητα πρέπει να περάσεις από πολλά περίπλοκα μονοπάτια πετώντας ό,τι είναι περιττό. Ο χαρακτηρισμός καρικατούρα δεν είναι πολύ ταιριαστός, δίνει ωστόσο ένα στίγμα.  Υπάρχουν κείμενα που εικονογραφούνται με απλό και ξεκάθαρο τρόπο κι άλλα που χρειάζονται μια πιο «εικαστική» προσέγγιση, για να γίνουν πετυχημένα βιβλία.
Αγαπάω πολύ τα κόμικς, τον τρόπο που μιλάνε στον αναγνώστη και διαπιστώνω ότι ο συνδυασμός κόμικς και εικονογράφησης δημιουργεί ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Δίνει στο βιβλίο ζωντάνια και αμεσότητα.

Η κατά τα άλλα προβληματική «αγορά» του βιβλίου, έχει γεμίσει από παιδικά. Πολλοί εικονογράφοι, ακόμα πιο πολλοί συγγραφείς και πάρα πολλές μεταφράσεις. Εσύ που ζεις αυτόν το χώρο, πες μας πως το βλέπεις αυτό.
Η αγορά του βιβλίου είναι προβληματική γιατί υπάρχουν πολλοί τίτλοι; Στη Γαλλία για παράδειγμα κυκλοφορούσε ένα κόμικς άλμπουμ τη μέρα, όταν εδώ περιμέναμε με λαχτάρα ένα αλμπουμάκι το μήνα. Αυτό που δημιουργεί πρόβλημα νόμιζω ότι είναι η τσαπατσουλιά και η προχειρότητα με την οποία βγαίνουν πολλά από τα  βιβλία και όχι η πολυφωνία.
Όσο για τις μεταφράσεις, πολλές φορές είναι η εύκολη λύση για την παραγωγή βιβλίων. Στην Ελλάδα υπάρχουν δημιουργοί επιπέδου, συγγραφείς και εικονογράφοι, και μπορούν να γίνουν σπουδαία πράγματα.

Σε πολλά βιβλία γράφεις εσύ και τα κείμενα. Πως είναι να εικονογραφείς τα δικά σου κείμενα και πως κάποιου άλλου συγγραφέα;
Το ίδιο πράγμα. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι πρέπει να έχω μια χρονική απόσταση από το κείμενο, αν το έχω γράψει εγώ. Όταν γράφεις, ξεχνάς ότι ξέρεις να φτιάχνεις σκίτσα. Κι όταν εικονογραφείς, ξεχνάς πως εσύ έγραψες το κείμενο.

Έχεις πλέον ταυτιστεί με τα βιβλία και τις εικονογραφήσεις για παιδιά. Θα ήθελες κάποια στιγμή ν’ ασχοληθείς και με κάτι για ενήλικες; Έτσι για δικό σου κέφι;
Το κέφι μου κάνω και τώρα. Κάνω μια δημιουργική δουλειά που μου αρέσει και τη χαίρομαι, ακόμα κι όταν πέφτουν συνεχιζόμενα ξενύχτια. Καμιά φορά μου τη δίνει όταν μου λένε: «Α, για παιδιά! Για μεγάλους τίποτα;», λες και το παιδικό δεν είναι σοβαρή υπόθεση. Ξέρω ότι δεν έχει αυτό το νόημα η ερώτησή σας, αλλά με την ευκαιρία σας λέω το παράπονό μου.



Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο έντυπο και αργότερα στο σάιτ του περιοδικού.
Δείτε τη συνέντευξη ηλεκτρονικά στο ως3 Μηνιαίο Περιοδικό Πολιτισμού
ΚΛΙΚ



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου